ThS. Đậu Thế Năm
Bộ môn: Chăn nuôi & Đồng cỏ, Viện KHKT Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên
1. Bò Brahman
– Nguồn gốc: là giống bò thịt có nguồn gốc từ Ấn Độ (Bos primigenius indicus).
– Ngoại hình: đây là giống bò nhiệt đới, thân dài, lưng thẳng, có chân trung bình đến dài; tai to cụp, yếm rốn phát triển; sắc lông có 2 màu chính đó là màu đỏ và màu trắng khói. Bò đực trưởng thành có sắc lông sậm hơn bò cái, với vùng cổ, vai, đùi và hông có lông màu sậm hơn.
– Tính năng sản xuất: tuổi bò đực được sử dụng phối giống là 36 tháng tuổi.
+ Khối lượng bê Brahman sơ sinh: 20 – 30 kg; 6 tháng tuổi: 120 – 150 kg; Bò Brahman đực trưởng thành: 700 – 1.000 kg; khả năng tăng trưởng nhanh: trung bình 650 – 800 g/ngày.
+ Ở Việt Nam sử dụng tinh của bò đực Brahman để phối với bò cái lai Sind bê lai sinh ra cho khối lượng: sơ sinh: 20,1 kg/con; 6 tháng tuổi: 124,0 kg/con; 12 tháng tuổi: 221,7 kg/con và 18 tháng tuổi: 288,3 kg/con; tỉ lệ thịt xẻ trung bình 50,7% (Trương La và cs, 2016).
2. Bò Droughtmaster
– Nguồn gốc: Bò có nguồn gốc từ Úc, đây là giống bò có 50% máu bò giống Shorthorn (Anh) và 50% máu giống Brahman.
– Ngoại hình: Đây là giống bò to lớn, có hoặc không có sừng. Lông ngắn, mượt, màu đỏ nhạt đến đỏ đậm. Da mỏng và đàn hồi. U kém phát triển. yếm và bao dịch hoàn của con đực khá phát triển.
– Tính năng sản xuất: Khối lượng bò đực lúc trưởng thành nặng 820-1.000kg, lúc 1 năm tuổi con đực đạt khối lượng 450kg. Bê đực 6-12 tháng tuổi được nuôi dưỡng tốt cho tăng trọng 1.000 – 1.200g/con/ngày và tỷ lệ thịt xẻ 55-60% khi giết thịt lúc 14-16 tháng tuổi.
– Ở Việt Nam sử dụng tinh của bò đực Droughtmaster để phối với bò cái lai Sind bê lai sinh ra cho khối lương: sơ sinh: 21,8 kg; 6 tháng tuổi: 134,3 kg; 12 tháng tuổi: 236,3 kg; 18 tháng tuổi: 320,0 kg; Tỷ lệ thịt xẻ đạt 52,4% (Trương La và cs, 2016).
3. Bò Charolais
– Nguồn gốc: là một giống bò thịt có nguồn gốc từ vùng Charolles của nước Pháp.
– Ngoại hình: Bò có sắc lông màu trắng đục hay màu kem, chúng có kết cấu cơ thể cân đối, cơ bắp nổi rõ, lớn nhanh và hiệu quả sản xuất thịt bò cao. Bò có thân hình to, mình dài, ngực sâu, lưng thẳng, đầu ngắn và thanh.
– Tính năng sản xuất: Bò có tốc độ lớn nhanh, mức tăng trọng hàng ngày của con đực có thể đạt tới 1.100 g/con/ngày (nuôi vỗ béo). Lúc 18 tháng tuổi con đực đạt 650 kg. Tỉ lệ thịt xẻ 65 – 69%. Ở con đực trưởng thành nặng 1.100 – 1.200 kg.
– Ở Việt Nam sử dụng tinh của bò đực Charolais để phối với bò cái lai Sind bê lai sinh ra cho khối lượng: sơ sinh: 21,5 kg, 12 tháng tuổi: 173 kg, lúc 24 tháng tuổi đạt: 335 kg. Tăng trọng tung bình 560 g/con/ngày. Tỷ lệ thịt xẻ 53 – 55 %.
- Bò Limousin
– Nguồn gốc: là một giống bò thịt có nguồn gốc từ vùng Limousin và Marche, miền Nam trung tâm nước Pháp.
– Ngoại hình: Bò có sắc lông toàn đỏ không có đốm, niêm mạc mũi màu đỏ hoặc màu hồng nhạt (tùy cá thể). Sừng và móng chân màu trắng, trắng xám, tầm vóc của bò lớn, thân hình dài, lưng thẳng, đầu ngắn, trán rộng.
– Tính năng sản xuất: khối lượng bò đực bình quân 800– 900 kg. Nuôi thịt lúc 12 tháng tuổi bê đực đạt 450– 460 kg. Tỷ lệ thịt xẻ bình quân 70%. Bò thích hợp với vùng khí hậu ôn đới.
– Ở Việt Nam sử dụng tinh của bò đực Limousin để phối với bò cái lai Sind bê lai sinh ra cho khối lượng: sơ sinh: 21,2 kg, 6 tháng tuổi: 121,4 kg, 12 tháng: 192,0 kg, 20 tháng tuổi: 298,2 kg. Tỷ lệ thịt xẻ cao 53,3%
- Bò Red Angus
– Nguồn gốc: xuất phát từ Aberdeenshire và Angus thuộc cao nguyên phía Bắc Scotland.
– Ngoại hình: bò có lông màu đỏ, thể chất chắc chắn, khỏe mạnh. Bò thường không có sừng và thích nghi tốt với điều kiện khí hậu nước ta..
– Tính năng sản xuất: khối lượng bê sơ sinh: 27kg; trọng lượng 6 tháng tuổi: 150 – 180 kg; bò đực lúc trưởng thành: 800 – 1.000kg; Khả năng tăng trưởng nhanh: (1000 g/con/ngày); Tỷ lệ thịt xẻ 65 – 67%. Ưu điểm nổi bật đó là có vân mỡ xen kẻ trong thớ thịt gúp thịt mềm và béo.
– Ở Việt Nam sử dụng tinh của bò đực Red Angus để phối với bò cái lai Sind bê lai sinh ra cho khối lượng: sơ sinh: 21,6 kg, 6 tháng tuổi: 137,0 kg, 12 tháng tuổi: 235,0 kg, 18 tháng tuổi 327,3 kg. Tỷ lệ thịt xẻ đạt 54,7% (Trương La và cs, 2016).
6. Bò Blanc – Bleu Belge (bò BBB)
– Nguồn gốc: Là giống bò chuyên thịt của Vương quốc Bỉ, được tạo thành do lai tạo giữa bò địa phương và bò Shorthorn.
– Ngoại hình : Bò B.B.B có ba màu lông chủ yếu là trắng, trắng loang xanh và trắng loang đen. Trong đó bò có tỉ lệ màu trắng thuần cao nhất. Bò có thân hình đẹp, tầm vóc lớn, xương chắc chắn, cấu trúc cân đối, mông và đùi rất phát triển, đuôi dài với túm lông dày ở cuối.
– Tính năng sản xuất: giống bò này được tuyển chọn theo hướng phát triển cơ bắp, làm cho thịt mềm và ít mỡ, tỉ lệ các phần thịt hạng nhất cao. Khối lượng bò đực trưởng thành 1.100 – 1.250 kg, cao vai 145 – 150 cm. khối lượng bê sơ sinh 44 kg. Nuôi tới 15 – 16 tháng tuổi đạt 650 kg, tỉ lệ thịt xẻ đạt 66%. Bò có sức chịu đựng tốt, thích nghi với nhiều loại khí hậu.
Hiện nay ở nước ta cho lai tạo với bò lai Sind bước đầu cho khối lượng: bê lai F1 sơ sinh có khối lượng trung bình: 26,5 kg. Khả năng tăng trọng cao, khối lượng lúc 24 tháng tuổi đạt: 500 – 520 kg. Tỷ lệ thịt xẻ 58 – 60%.
* Ghi chú: việc lai lai tạo các giống bò hướng thịt ở Việt Nam bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo tạo ra con lai để nuôi.