KS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh
Viện KHKT Nông Lâm Nghiệp Tây Nguyên
Mẫu đất được lấy trên lô trồng cà phê có diện tích khoảng < 0,5-1 ha là tốt nhất (không nên quá 2 ha), lấy ít nhất 5 điểm trên 1 vườn. Nếu lấy được số điểm nhiều hơn (nhưng không quá 10 điểm) thì càng tăng tính đại diện và như vậy khi phân tích cũng như tính toán lượng phân bón, số liệu càng đáng tin hơn.
– Mẫu đất được lấy trên vùng đất đại diện theo quy tắc đường chéo góc hoặc quy tắc đường dic dắc nhằm phân bố đều vị trí các mẫu trên vùng đất.
* Qui tắc đường chéo góc:1 điểm giao nhau giữa 2 đường chéo (ở giữa vườn) và 4 điểm còn lại nằm đều trên 4 phía của mảnh vườn (lấy mẫu cách bờ lô khoảng 2-3 hàng cà phê (Hình 1).
Hình 1: Lô đất cà phê có dạng hình chữ nhật, lấy mẫu theo đường chéo góc 5 điểm trên vườn
* Quy tắc đường dích dắc: theo những đường dích dắc có góc tạo thành bằng nhau, phân bố đều trên toàn bộ diện tích đám đất. Tùy theo diện tích và có số mẫu định lấy để xác định khoảng cách giữa vị trí hai mẫu (Hình 2).
Hình 2: Lô đất cà phê có dạng hình không đều, lấy mẫu theo đường dích dắc
* Vị trí lấy mẫu
– Lấy theo tán cây cà phê: Cà phê thời kỳ kiến thiết cơ bản (tán đến đâu lấy mẫu đến đấy), cà phê thời kỳ kinh doanh đã giao tán nhau (nếu làm bồn) thì lấy ở mép trong của bồn, tránh nơi có phân chuồng, tàn dư thực vật đang phân giải (Hình 3).
Hình 3: Lấy mẫu theo tán cà phê thời kỳ kiến thiết cơ bản
* Độ sâu lấy mẫu: 0-30cm.
* Kỹ thuật lấy mẫu:
– Cào hết các tàn dư thực vật trên bề mặt đất, đào hố sâu 30cm, tạo mặt phẳng thẳng đứng 0-30cm, dùng dao, dụng cụ lấy mẫu chuyên dụng (khoan) hoặc có thể dùng cuốc gọt một lớp đất từ trên xuống đáy hố, lấy toàn bộ đất rơi xuống hố. Chú ý ở mỗi điểm (hố) chỉ lấy khoảng 100-200gam đất là vừa đủ, lấy cho vào túi nilon, 5 điểm trên được trộn chung lại thành 1 mẫu (1-1.5kg).
*Thời điểm lấy mẫu:
– Tốt nhất trong mùa khô (tháng 12-4). Nếu lấy trong mùa mưa cần lưu ý là phải lấy mẫu khi nắng ráo, sau khi bón phân 30 ngày trở lên.
– Mẫu đất được đựng trong túi PE (nylong trắng) kèm theo phiếu ghi tên, địa chỉ người gởi mẫu, ngày lấy mẫu.
– Nếu muốn được khuyến cáo bón phân hợp lý cần phải bổ sung diện tích, tuổi cà phê, năng suất, màu đất, độ dốc, lượng phân bón hàng năm, hiện trạng vườn cây, các biện pháp kỹ thuật canh tác khác… nhằm giúp cán bộ chuyên môn làm cơ sở tính toán lượng phân bón.
– Mẫu đất được gửi đến các cơ quan chuyên môn (Viện Khoa học Kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên) để phân tích và được hướng dẫn sử dụng phân bón một cách hiệu quả.