ThS. Châu Thị Minh Long,
Bộ môn Chăn nuôi và Đồng cỏ
Trong khuôn khổ hợp tác với CIAT, từ tháng 5/2017 đến tháng 12/2018, Viện KHKT Nông Lâm nghiệp Tây nguyên đã tiến hành đề tài: “Nghiên cứu hệ thống canh tác cây trồng – vật nuôi nhằm tăng hiệu quả sinh thái theo cách tiếp cận có sự tham gia ở các nông hộ nhỏ tại Tây Nguyên”, trong đó nghiên cứu dòng chảy dinh dưỡng Nitơ trong Hệ thống canh tác (HTCT) nông hộ là một trong những nội dung nghiên cứu của đề tài. Nghiên cứu nhằm mô tả hiện trạng quản lý chất dinh dưỡng Nitơ trong HTCT cây trồng – vật nuôi của các nông hộ nhỏ tại Tây Nguyên dựa vào mô hình Farm DESIGN của Groot (Groot et al., 2012), từ đó làm cơ sở cho việc mô hình hóa các HTCT nông hộ và khuyến nghị phát triển HTCT nông hộ bền vững.
Nghiên cứu đã được tiến hành trên 04 nông hộ đại diện cho HTCT cây trồng – vật nuôi tại các nông hộ nhỏ ở Tây Nguyên đó là: HTCT có mức độ đa dạng thấp của người dân tộc thiểu số (DTTS) bao gồm 1 ha cà phê, 0,09 ha lúa, 10 con gà và 10 con vịt; HTCT có mức độ đa dạng thấp của người Kinh bao gồm 01 ha cà phê, 0,2 ha lúa và 25 con gà; HTCT có mức độ đa dạng cao của người DTTS bao gồm 0,8 ha điều, 0,2 ha lúa, 0,3 ha cà phê, 0,03 ha cỏ VA 06, 0,07 ha ao cá, 50 con gà và 02 con bò; và HTCT có mức độ đa dạng cao của người Kinh bao gồm 1,5 ha cà phê xen hồ tiêu, 0,15 ha lúa, 0,25 ha cỏ VA06, 0,13 ha ao cá, 80 con gà và 02 con bò.
Kết quả nghiên cứu ban đầu cho thấy cân bằng Nitơ tại nông trại của 04 loại HTCT nông hộ đều cho kết quả lớn hơn 0 (45 – 79 kg N/ha/năm). Điều này có nghĩa là tổng lượng Nitơ đầu vào (bao gồm Nitơ từ phân bón, thức ăn chăn nuôi,và lượng đạm cố định trong đất) lớn hơn tổng lượng Nitơ đầu ra (bao gồm Nitơ mất đi do tạo thành sản phẩm nông nghiệp, lượng Nitơ mất đi từ phụ phẩm nông nghiệp đốt bỏ trên đồng ruộng, lượng phân không thu gom được do nuôi thả rông và lượng Nitơ bay hơi từ phân bón). Đây là dòng dinh dưỡng thừa Nitơ và là một vấn đề cần lưu ý trong sản xuất nông nghiệp. Người dân đã sử dụng quá nhiều phân hóa học so với nhu cầu của cây trồng. Việc sử dụng phế phụ phẩm nông nghiệp và phương thức chăn nuôi của người dân cũng chưa phù hợp ở cả 04 loại HTCT.
|
Hình 1: Chuyên gia CIAT khảo sát HTCT tại xã Ea Tyh, huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk
|
Hình 2. Chủ nhiệm đề tài và cán bộ địa phương khảo sát HTCT tại xã Đắk Drô, huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông |
