ThS. Đinh Thị Tiếu Oanh
- Giới thiệu
Hiện nay, một số giống cây đầu dòng cà phê tại địa phương cũng được người dân khá ưa chuộng bởi đặc tính thích nghi và tiềm năng cho năng suất, chất lượng cao. Giống cà phê vối Xanh Lùn là giống được chọn lọc tại tỉnh Lâm Đồng, được công nhận giống cây đầu dòng năm 2018. Đến ngày 04 tháng 4 năm 2021 giống cà phê vối Xanh Lùn đã được Cục trồng trọt – Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn công nhận đặc cách. Đây là sản phẩm đạt được từ việc kế thừa kết quả chọn lọc giống địa phương với quá trình đánh giá, khảo nghiệm, chọn lọc giống khi triển khai thực hiện đề tài “Nghiên cứu chọn tạo giống cà phê vối chất lượng cao cho các vùng trồng cà phê tập trung ở Tây Nguyên” thuộc chương trình Sản phẩm cà phê quốc gia giai đoạn 2018 – 2020.
- Một số đặc điểm về giống cà phê vối Xanh Lùn
Giống cà phê vối Xanh Lùn có đặc điểm sinh trưởng khỏe, đường kính tán nhỏ, chiều cao cây thấp, nhiều cành cơ bản, có khả năng thích nghi cao tại các vùng trồng chính ở Tây Nguyên ngoài Lâm Đồng (như Đắk Nông, Đắk Lắk và một số vùng của tỉnh Gia Lai). Giống có năng suất rất cao ở các vụ đầu, năng suất trung bình giai đoạn kinh doanh đạt 5,86 – 6,38 tấn nhân/ha. Giống cà phê vối Xanh Lùn có chất lượng quả và hạt tốt với khối lượng 100 nhân đạt 23,2 g, tỷ lệ hạt trên sàng 16 (Φ = 6,3 mm) đạt trung bình 97,2%, tỷ lệ tươi/nhân thấp khoảng 4,3 kg tươi/1 kg nhân. Chất lượng cà phê tách được đánh giá rất tốt, đạt 80,0 – 82,5 điểm trên thang điểm 100 theo tiêu chuẩn SCA tại các khu vực trồng chính ở Tây Nguyên. Giống bị nhiệm bệnh gỉ sắt nhẹ với chỉ số bệnh thấp từ 0,13 – 0,18%. Ngoài ra, giống còn có khả năng chịu hạn tốt, tiết kiệm khoảng 14,6 – 29,8% lượng nước tưới so với giống đối chứng TR4 là giống được trồng trọt khá phổ biến hiện nay.
|
Đặc điểm chính của giống |
Đơn vị tính |
Kết quả |
|
Năng suất |
Tấn nhân/ha |
5,86 – 6,38 |
|
Khối lượng 100 nhân (trung bình) |
gam |
23,2 |
|
Tỷ lệ hạt trên sàng 16 (Φ = 6,3 mm) |
% |
97,2 |
|
Tỷ lệ tươi/nhân |
– |
4,3 |
|
Chỉ số bệnh gỉ sắt |
% |
0,13 – 0,18 |
|
Chất lượng thử nếm (theo thang điểm của SCA) |
Điểm |
80,0 – 82,5 |
|
Tầm chín (thời gian quả chín) |
|
15/12 đến 30/1 |
Trên cơ sở đặc điểm nổi trội của giống là năng suất cao, chín hơi muộn, chất lượng nước uống đạt từ 80 điểm trở lên theo tiêu chuẩn SCA. Vì vậy, việc người dân áp dụng các giống mới này vào sản xuất sẽ làm tăng hiệu quả rõ rệt nhờ một số khác biệt so với giống cũ như: chất lượng cao sẽ làm tăng giá trị hàng hóa và tăng giá xuất khẩu, kích thước nhân lớn thuận lợi cho thu hái, năng suất tăng từ 20 – 30%. Ngoài ra, giống Xanh Lùn còn phù hợp để trồng sản xuất theo hướng cơ giới hóa do đặc điểm phân cành của cây và khả năng cho quả trên cành, làm giảm đáng kể công đầu tư cho thu hoạch.
- Kiến nghị
Giống cà phê vối Xanh Lùn cần được ưu tiên lựa chọn khi quy hoạch vùng trồng cà phê đặc sản, cà phê chất lượng cao tại các tỉnh Tây Nguyên với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu thích hợp. Là giống chọn lọc từ dòng vô tính nên chỉ khuyến cáo trồng cây ghép, trồng xen kẽ theo hàng hoặc theo băng với các giống có tầm chín hơi muộn như giống cà phê Dây, …. Đối tượng áp dụng là các doanh nghiệp, các trang trại tư nhân, các công ty đang thực hiện theo hướng sản xuất cà phê chất lượng cao. Kết hợp lựa chọn vùng canh tác đặc thù và trồng tập trung sẽ tạo được vùng nguyên liệu cà phê có thương hiệu riêng cho vùng và giống, từ đó làm gia tăng giá trị đáng kể cho ngành hàng cà phê Việt Nam trong thời gian tới.
Hình 1. Mô hình giống cà phê vối Xanh Lùn trồng tại Đắk Nông
Hình 2. Mô hình giống cà phê vối Xanh Lùn trồng tại Lâm Đồng